LỜI HỨA
Denis Diderot (1713-1784) triết gia Pháp đã từng nói, đại ý rằng, không nên hứa điều gì, vì nếu bạn không giữ lời hứa bạn sẽ là người bội ước, nếu bạn vẫn giữ lời hứa có thể bạn là người ngu xuẩn.
Thiết nghĩ, người tử tế, người có trách nhiệm thì vẫn làm và sẽ làm những điều cần phải làm. Trái lại, người vô trách nhiệm hoặc bất lương thì có hứa giời hứa đất gì cũng chả tin được. Vậy thì lời hứa chẳng có mấy ý nghĩa trong đối nhân xử thế. Đôi khi lời hứa khiến người nghe hy vọng rồi thất vọng, rồi oán trách, thù hận; người không thực hiện được lời hứa thì day dứt ân hận, lại còn phải mang tiếng xấu. Đó là cái tội cái nợ không đâu mà người đưa ra lời hứa tự quàng vào cổ mình.
Diderot là nhà triết học tôn thờ sự Tự Do, ông nói vậy đáng để suy nghĩ lắm. Thật vô lý, tự nhiên mình làm mất tự do của mình vì những chuyện có thể chẳng to tát gì.
Thử tưởng tượng một câu chuyện sau đây. Ông già bị người ta giết, anh con trai phủ phục bên người cha sắp lìa đời thề rằng sẽ tìm ra thủ phạm và giết hắn để trả thù cho bố. Cuộc sống cứ thế trôi đi thủ phạm vẫn biệt vô âm tín. Chàng trai lấy vợ sinh con rồi phát hiện ra rằng thủ phạm chính là ông bố vợ. Ông ta đã già nua và làm ăn lương thiện, thương con quý cháu. Vậy thử hỏi anh này làm thế nào với lời hứa lúc người cha lâm chung, có thực hiện điều đã hứa hay không. Nói cách khác, anh ta phải chọn: Làm một người bội ước hay làm một kẻ ngu xuẩn. Tội chưa!
Có người khi phải hứa một điều gì trước bạn bè, trước con cái về một điều gì nho nhỏ, anh ta bảo: “Cứ biết thế đã”, hoặc về một việc lớn hơn, xa xôi hơn thì anh ta bảo “…sẽ cố gắng hết sức nhưng chả nói trước được…” Nghe thì hơi khó chịu nhưng đó là một câu nói khôn ngoan, hơn nữa nó hợp lẽ vì cuộc sống luôn luôn biến động, làm sao lường hết được những gì sẽ xảy ra.
Về những chuyện dự định làm, người ta còn bảo: “Nói trước sợ bước không qua”. Lời hứa cũng vậy, cho dù nghiêm túc và chân thành đến mấy cũng chắc gì thực hiện được với mọi tình huống bất trắc. “Người tính không bằng trời tính” là thế…
Lê Thanh Dũng
(Theo Blog Kim Dung)