Lê nin " Trong nhiệm vụ quản lý nước nhà, cái có ý nghĩa trọng đại hơn cả, không phải là chính trị mà là kinh tế "

 

Đổi mới thể chế kinh tế: “Muốn nhanh thì phải… từ từ

Published on November 1, 2013   ·   1 Comment

“Muốn nhanh thì phải từ từ” hay “Hà Nội không vội được đâu”, lối nói vui từ dân gian nay đã đi vào hành lang nghị trường…

Đại biểu Quốc hội trao đổi tại hành lang nghị trường – Ảnh: CTV

Đấy là “đại vấn đề”, nhưng “muốn nhanh thì phải… từ từ”, một vị đại biểu Quốc hội khái quát với VnEconomy về câu chuyện đổi mới thể chế kinh tế.
Câu hỏi được người viết đặt ra với ông và một số vị đại biểu khác có liên quan mật thiết đến một trong các nội dung rất quan trọng tại phiên thảo luận toàn thể của Quốc hội bắt đầu từ sáng 31/10: kết quả thực hiện đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế.
Tại báo cáo về nội dung này gửi đến Quốc hội, Chính phủ đánh giá, các giải pháp thực hiện tái cơ cấu kinh tế cho đến nay về cơ bản vẫn trong thể chế hiện hành, chưa có đột phá trong thể chế huy động, phân bố và sử dụng nguồn lực xã hội theo cơ chế thị trường.
Vì vậy, ổn định kinh tế vĩ mô chưa thật vững chắc, chưa đi cùng với tạo lập môi trường vi mô năng động thúc đẩy phân bố và sử dụng nguồn lực hợp lý, hiệu quả, chưa có thay đổi đáng kể về cách thức tăng trưởng, chưa phục hồi được tốc độ tăng trưởng như kế hoạch.
Theo Chính phủ, tái cơ cấu kinh tế gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng đòi hỏi phải có thay đổi đột phá về thể chế kinh tế và tổ chức hành chính liên quan đến huy động, phân bố và sử dụng nguồn lực quốc gia. Mà “việc thay đổi lớn về thể chế đang phụ thuộc vào sửa đổi các nội dung có liên quan của Hiến pháp 1992”.
Vậy những điểm mới nào ở dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 sẽ tạo ra thay đổi lớn về thể chế kinh tế?
“Nói thật là dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 không tạo ra cái gì đột phá thể chế kinh tế cả”, đó là câu trả lời của không ít các vị đại biểu đề nghị không nêu tên. Một vị bộ trưởng đang rất tâm đắc với cải cách thể chế kinh tế cũng đồng tình với nhận xét đó.
Nhưng, theo một số vị đại biểu thì dù là thế, vẫn có thể đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu nền kinh tế trên nền thể chế hiện tại, bởi lâu nay nhiều vướng mắc nằm ở quá trình thực thi chứ chưa hẳn do thể chế.
Trả lời rằng chưa nghiên cứu sâu nên chưa dám phát biểu dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 tạo điều kiện đột phá thể chế thế nào, song Chủ tịch Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV), đại biểu Quốc hội đương nhiệm Trần Xuân Hòa cho rằng chủ trương tái cơ cấu nền kinh tế là rất đúng. Nhưng, “tôi làm thực tế, tôi thấy rất hàng loạt vấn đề vướng,”, ông Hòa bộc bạch.
Theo đại biểu Hòa thì nhất thiết giai đoạn đầu phải đổ tiền ngân sách vào quá trình tái cơ cấu, ít nhất là để giải quyết lao động dôi dư. Có quốc gia họ đổ đến 10% ngân sách vào làm việc đó cơ mà, ông Hòa so sánh.
Đồng tình với ý kiến một số vị đại biểu khác là cần có ban chỉ đạo tái cơ cấu nền kinh tế, ông Hòa cho rằng “nếu chỉ nói chung chung thì rất dễ, mà mình hay có tính nói chung chung”.
Một đại biểu là chuyên gia trong lĩnh vực tài chính cho rằng, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước thì không cần sửa Hiến pháp mà chỉ cần điều chỉnh ở tầm nghị định hoặc luật là đủ.
Theo ông, mối quan hệ giữa nhà nước và doanh nghiệp nhà nước cần được thay đổi một cách căn bản, rạch ròi nhà nước làm gì thị trường làm gì chứ không thể  lằng nhằng không minh bạch như hiện tại. Hai bên cần sòng phẳng với nhau, nếu nhà nước đã giao cho doanh nghiệp nhà nước làm gì thì phải đảm bảo để họ không lỗ từ việc đó, dù  lãi có thể không cao bằng doanh nghiệp tư nhân làm.
Kể ra thì không cần hiến định vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước, nhưng chủ đạo cũng là khái niệm tương đối trừu tượng, vị chuyên gia bình luận.
Có quan điểm khác, Phó trưởng ban Kinh tế Trung ương, đại biểu Phạm Xuân Đương nhấn mạnh, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì nhất thiết kinh tế nhà nước phải giữ vai trò chủ đạo.
Dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này quy định rất rõ chế độ sở hữu và vai trò của các thành phần kinh tế, trên cơ sở đó sẽ hoàn thiện hệ thống pháp luật đổi mới thể chế kinh tế. Mục tiêu không thay đổi nhưng cách làm có thể khác nhau, ông Đương lạc quan.
Tuy nhiên, một số vị đại biểu khác không được lạc quan như vậy, khi cho rằng sẽ còn phải chờ đợi rất lâu nữa mới có thể sửa đổi Hiến pháp, nên nội dung nào còn có ý kiến khác nhau thì nên bàn thảo đến cùng để chịu trách nhiệm trước nhân dân.
“Muốn nhanh thì phải từ từ” hay “Hà Nội không vội được đâu”, lối nói vui từ dân gian nay đã đi vào hành lang nghị trường rất tự nhiên, trong những câu chuyện hết sức vĩ mô.
Nhưng, nói như Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội về tình hình kinh tế xã hội được dẫn trên báo Tuổi Trẻ ngày 25/10, là “nếu Việt Nam không đổi mới mạnh mẽ, quyết liệt và khẩn trương, đặc biệt là đổi mới thể chế kinh tế, sẽ tụt hậu xa so với khu vực, thậm chí tụt hậu so với Campuchia, Lào”.
Theo Bộ trưởng, trong thể chế kinh tế là vấn đề trọng tâm, quyết định mọi thứ khác. “Thể chế kinh tế ở đây là gì, là tạo ra môi trường cho tất cả mọi thành phần kinh tế để người ta có điều kiện thuận lợi nhất để phát huy tất cả những gì trong khả năng người ta có thể làm được, để cho mỗi một chủ thể kinh tế mang toàn bộ tài năng, tâm huyết của mình ra làm cho đất nước phát triển. Nôm na là như vậy”, Bộ trưởng chia sẻ với các đại biểu cùng tổ thảo luận.
Vị “tư lệnh” ngành kế hoạch và đầu tư cũng nói trúng tâm tư của khá nhiều vị đại diện cho dân rằng tài nguyên lớn nhất của Việt Nam không phải là khoáng sản, dầu khí, bởi dăm năm nữa hết dầu khí thì không còn cái gì để thu.
“Tài nguyên lớn nhất của Việt Nam là con người. Nhưng chúng ta đã khai thác tài nguyên này thế nào? Tôi là Bộ trưởng, muốn nhận một cháu học tiến sĩ giỏi đang làm bên ngoài 50 triệu đồng/tháng, tôi nghĩ về Bộ, cậu ấy sẽ làm thay được việc của nhiều người khác. Nhưng tôi không nhận được vì không trả lương như vậy được, và nếu tôi cho nghỉ việc mấy người kém để tuyển cậu ấy vào thì tôi sẽ bị kiện ngay. Bộ máy nhà nước xây dựng chính sách mà cán bộ dốt, không thu hút được người tài thì làm sao có chính sách tốt được”, Bộ trưởng phát biểu tại tổ (vẫn theo báo Tuổi Trẻ).
Nghe nói, đã có rất nhiều tiếng vỗ tay vang lên khi Bộ trưởng Bùi Quang Vinh kết thúc bài phát biểu khá dài đó, vào ngày 24/10 vừa qua.
Nguyên Thảo
Theo Vneconomy

Kinh tế thị trường và câu trả lời của Thủ tướng

Published on March 11, 2015   ·   No Comments

“Kinh tế thị trường là thế nào, định hướng xã hội chủ nghĩa là thế nào, phải nói cụ thể, không chung chung nữa”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu vấn đề như vậy tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2/2015 vừa diễn ra, khi đề cập đến những đường hướng lớn nhằm tạo đột phá, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội năm 2015 và những năm tiếp theo.
Câu chuyện bắt đầu khi một ý kiến tại phiên họp cho rằng để bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa, thì trong một số lĩnh vực như giáo dục hay y tế, nhà nước vẫn phải đầu tư là chính, nếu xã hội hóa quá mức, thì có thể dẫn tới nguy cơ “chệch hướng”.
Trên thực tế, mới cách đây vài ngày, Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập – một hướng đi được kỳ vọng là sẽ giúp các đơn vị này, trong đó có các bệnh viện, nhà trường, phát triển mạnh mẽ. Cổ phần hóa là một hướng đi khác còn mạnh mẽ hơn. Sắp tới, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành Quyết định chuyển một số đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần, theo hướng thực hiện ngay không làm thí điểm và phạm vi mở rộng thêm so với dự kiến trước đó…
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa rõ ràng là vấn đề rất lớn, có tầm quan trọng đặc biệt, thu hút sự chú ý của đông đảo các giới, nhưng ý kiến nói trên tại phiên họp Chính phủ cũng cho thấy vẫn còn những khác biệt trong quan điểm về vấn đề này. Nhiều ý kiến lo ngại rằng việc thực hiện “triệt để” kinh tế thị trường có thể dẫn tới nguy cơ “chệch hướng” xã hội chủ nghĩa.
Trả lời ý kiến nói trên tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói: Không phải tự chủ đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực y tế hay giáo dục hay theo cơ chế thị trường là không lo cho người nghèo. Rõ ràng, đã đến lúc phải thay đổi cách suy nghĩ như vậy.
Nhìn rộng hơn, Thủ tướng nhấn mạnh: “Tất cả phải đi vào kinh thế thị trường và đã là thị trường thì phải thực hiện đầy đủ các quy luật của kinh tế thị trường, trước hết là giá cả, phân bổ nguồn lực phải theo thị trường. Và đã thị trường thì phải công khai, minh bạch, bình đẳng”.
Còn định hướng XHCN là Nhà nước sẽ dùng chính sách, dùng công cụ, dùng nguồn lực của mình để điều tiết, để phân phối, phân phối lại, bảo đảm cho tiến bộ công bằng xã hội, xóa đói giảm nghèo… Thủ tướng lấy ví dụ trong lĩnh vực y tế, giá các dịch vụ phải được tính đúng, tính đủ, còn người nghèo, đối tượng chính sách phải được chăm lo.
Nhưng để đạt được mục đích đó, chúng ta phải có một cách làm khác so với trước đây, mà cụ thể là bằng những giải pháp mà Chính phủ đã triển khai như xã hội hóa, cơ chế tự chủ hay cổ phần hóa các đơn vị sự nghiệp công lập, từ đó phát triển mạnh lĩnh vực y tế, bảo đảm cung cấp dịch vụ tốt nhất cho tất cả mọi người, trong đó người nghèo vào bệnh viện cũng được chăm sóc tốt thông qua bảo hiểm y tế.
“Định hướng xã hội chủ nghĩa không phải là có bao nhiêu bệnh viện của nhà nước, không phải là quốc doanh chiếm bao nhiêu, mà là làm sao để tất cả mọi người dân được hưởng những dịch vụ xã hội cơ bản”, Thủ tướng nói.
Nói cách khác, cần tách bạch rõ ràng vấn đề phúc lợi xã hội và quan điểm này đã được Thủ tướng, được Chính phủ thể hiện nhất quán. Chẳng hạn, một trong những định hướng lớn trong tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước là phải tách bạch nhiệm vụ sản xuất kinh doanh với nhiệm vụ chính trị, công ích. Cũng sẽ không có chuyện giữ giá, ví dụ giá điện, ở mức thấp với lý do bảo đảm an sinh xã hội nữa, Chính phủ kiên quyết xóa bao cấp và không bao cấp tràn lan về giá, những đối tượng nào thuộc diện chính sách sẽ được Nhà nước hỗ trợ trực tiếp.
Trên thực tế, những nhận thức nói trên về kinh tế thị trường đã được người đứng đầu Chính phủ thể hiện qua nhiều chỉ đạo gần đây, mà nhiều ý kiến cho rằng là sự khởi động cho “làn sóng” đổi mới lần thứ hai. Có thể nhận thấy điều đó từ Thông điệp đầu năm 2014 của Thủ tướng, cho tới Nghị quyết số 19/NQ-CP ngày 18/3/2014 về cải thiện môi trường kinh doanh, những chỉ đạo về tái cơ cấu khối doanh nghiệp nhà nước hay định hướng xây dựng các Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư… “Tập trung hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường” cũng là giải pháp lớn, bao trùm đầu tiên mà Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện trong dự thảo Nghị quyết mới sắp được ban hành về cải thiện môi trường kinh doanh – vấn đề mà Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá là nội dung có ý nghĩa quyết định đối với phát triển kinh tế-xã hội.
Những nhận thức, quan điểm đó của Chính phủ và người đứng đầu Chính phủ chính là câu trả lời cho vấn đề được Thủ tướng đặt ra: “Kinh tế thị trường là thế nào, định hướng xã hội chủ nghĩa là thế nào, phải nói cụ thể, không chung chung nữa”.
Cũng cần nhắc lại rằng, mối quan hệ giữa kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa chính là một trong tám mối quan hệ lớn mà Cương lĩnh xây dựng đất nước được thông qua tại Đại hội XI yêu cầu “cần phải đặc biệt chú trọng nắm vững và giải quyết tốt”.
Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội XII đã nêu ra định nghĩa mới về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và mục tiêu, nhiệm vụ cho vấn đề này trong 5-10 năm tới.
Theo đó, nền kinh tế phải vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, theo các tiêu chuẩn phổ biến của nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế; bảo đảm tính đồng bộ giữa thể chế kinh tế và thể chế chính trị, giữa Nhà nước và thị trường; Nhà nước đóng vai trò định hướng, sử dụng các nguồn lực của Nhà nước và công cụ, chính sách để định hướng và điều tiết nền kinh tế…
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng từng khẳng định, động lực mà những cải cách trước đây tạo ra đã không còn đủ mạnh và “đây là lúc” chúng ta cần có thêm động lực. Quan điểm mới nói trên rất có thể sẽ là chìa khóa để giải quyết những vấn đề lớn lao đòi hỏi tư duy đột phá và tầm nhìn xa, để từ đó đưa đất nước tiến nhanh vào giai đoạn phát triển mới.
THEO CHÍNH PHỦ

thơ châm ngôn

Thái Bá Tân

Nhà văn Thái Bá Tân   QTXM: Nhà văn Thái Bá Tân có sách 200 bài thơ chân ngôn rất thú vị.Vì khuôn khổ trang blog, chúng tôi xin giới thiệu lời tựa và 67 bài thơ châm ngôn để bạn đọc cùng chia sẻ.   THAY LỜI TỰA   Chẳng qua buồn, rỗi việc, Viết mấy bài châm ngôn, Đọc vui nhân dịp Tết – Quả không dám dạy khôn. Nhiều ý của người khác, Toàn các bậc uyên thâm, Chép lại, mong bạn đọc Phần nào bớt lỗi lầm. Bản thân tôi, nói thật, Dẫu viết sách dạy đời, Còn lâu mới hoàn hảo. Đơn giản – tôi là người. Châm ngôn, thơ mộc mạc, Thậm chí chẳng là thơ – Kinh nghiệm của đầu bạc, Tích lũy tự bao giờ. Quan trọng của châm ngôn Là nhớ để áp dụng. Đừng như bà cụ non, Đọc để phán sai đúng. Có người đọc và biết Nghìn câu châm ngôn hay. Biết mà không áp dụng, Hỏi ích gì điều này? Sống, làm theo châm ngôn, Chắc chúng ta thành thánh. Nhưng thánh, thiếu chất người, Vô tri và giá lạnh. Người viết tập thơ này Từng ngô nghê, lầm lạc. Giờ cũng chẳng khá hơn, Có điều theo kiểu khác. Phần Một: 1 Cây ngay thường chết đứng, Dây leo chẳng hề gì. Đó cũng là sự thật, Tin hay không thì tùy. 2 Ai cũng biết kim cương Vì hiếm mà giá trị. Nếu kim cương có nhiều Ắt sẽ không còn quí. 3 Mọi cái ở trên đời Đều có tính so sánh. Nếu không có mặt trời, Vàng sẽ không lấp lánh. 4 Nhiều khi, kể cũng lạ, Rằng đời cũng cần buồn. Vì đời mà vui quá, Đời sẽ thành rất buồn. 5 Muốn xây nhà, trước hết Phải làm móng, đổ nền. Xưa nay ai có thể Túm tóc mình kéo lên? 6 Không hề có khái niệm Bất hạnh hoặc không may, Chỉ có cách nhìn nhận Tiêu cực về điều này. 7 Biết nơi mình đang đứng Là quan trọng, dẫu sao Cái thực sự quan trọng: Biết mình đi hướng nào. 8 Ở đời, hỏi có gì Hơn lòng thương, lẽ phải? Mọi cái sẽ qua đi, Chỉ tình người ở lại. 9 Bắt đầu từ việc dễ, Phải từ từ, vừa vừa: Ai, một tay, có thể Nâng cả hai quả dưa? 10 Giúp thành công, xin có Một bí quyết nho nhỏ: Làm những việc bình thường Bằng say mê phi thường. 11 Người lạc quan luôn thấy Cơ hội trong khó khăn. Người bi quan cằn nhằn Khó khăn trong cơ hội. 12 Không phải ai cũng biết Cái nghịch lý thế này: Muốn giữ chặt hạnh phúc Thì cần phải nới tay. 13 Theo qui luật vật lí: Cho thì sẽ không còn. Theo qui luật từ thiện: Cho – mình sẽ nhiều hơn. 14 Chưa có cái ta mong, Đừng buồn, đừng đau khổ. Hãy biết vui, yên lòng Với cái ta đang có. 15 Có thể ta không thắng, Nhưng phải đấu đến cùng. Có thể không thành công, Nhưng phải luôn có gắng. 16 Lời nói và thời gian – Phải suy đi, tính lại, Vì cả hai cái này Không thể nào lấy lại. 17 Gặp khó khăn, mất mát, Bất cứ với điều gì, Đừng tìm một lối thoát, Mà tìm một hướng đi. 18 Chúng ta có thể ghét Những người mình đã yêu. Không ta không thể yêu Những người mình đã ghét. 19 Môt khi anh có thể Không coi trọng chính mình, Thì làm sao người khác Không xem thường, không khinh? 20 Giá trị một món quà Không ở lớn hay nhỏ, Mà ở cách người ta Nói và đưa tặng nó. 21 Tai họa thường bắt đầu Bằng một cơn cuồng giận, Và kết quả về sau Là nỗi buồn hối hận. 22 Những gì mình sắp nói, Phải suy nghĩ thật lâu. Không thật cần, đừng nói Những gì nghĩ trong đầu. 23 Suy cho cùng, ở đời, Thành công lớn hơn cả Là biết tự đứng lên Sau mỗi lần vấp ngã. 24 Làm quen với một người Thường nhanh và không khó, Nhưng phải mất cả đời Để quên đi người đó. 25 Nói câu “Anh yêu em!” Chỉ vài giây, tuy vậy, Ta phải mất cả đời Để chứng mình điều ấy. 26 Con tiêu tiền bố mẹ Coi như chuyện đương nhiên. Hiếm khi thấy bố mẹ Ngửa tay xin con tiền. 27 Con người phải buồn đau Cô đơn và quẫn bách, Vì thay cho xây cầu, Họ xây tường ngăn cách. 28 Chúa Jesus từng dạy: “Thiên đường ở trong ta. Cũng trong ta – địa ngục”. Vậy còn tìm đâu xa? 29 Chúng ta ai cũng chết Chỉ duy nhất một lần, Vì vậy phải cố gắng Để chỉ chết một lần. 30 Cái để đo đời người Là tư tưởng, hành động, Chứ không phải là lời Hay thời gian đã sống. 31 Cuộc đời là cuốn sách Phải đọc chậm, dần dần, Vừa đọc vừa suy ngẫm, Vì chỉ đọc một lần. 32 Khi sống chỉ vì mình Cốt được no, thoải mái, Tức là ta thành thừa Với những người còn lại. 33 Thảm họa của tuổi già Không phải do ta già, Mà vì không muốn trẻ, Nên ta thành người già. 34 Đời thực sự đáng sống Khi biết sống vì đời. Người thực sự người tốt Khi biết sống vì người. 35 Khi bạn muốn điều gì, Thì đừng chờ điều ấy. Hãy chủ động đi tìm – Có tìm ắt có thấy. 36 Nụ cười mang hạnh phúc Cho những người xung quanh. Nụ cười mang hạnh phúc Chủ yếu cho chính anh. 37 Thú vui và công việc, Ai cũng có – Và người Biết kết hợp thành một, Mới hạnh phúc suốt đời. 38 Ta không biết có gì Trước khi đánh mất nó, Cũng không biết cần gì Cho đến khi ta có. 39 Thời nào và ở đâu Người già cũng cau có, Chê các thế hệ sau Không giỏi, tốt như họ. 40 Trái đất mà hình vuông, Đường không nghiêng, chắc chắn. Nhưng rất tiếc, nó tròn, Nên phải đi cẩn thận. 41 Keo kiệt là không tốt. Điều ấy đúng, khỏi bàn, Ngoại trừ một trường hợp, Là keo kiệt thời gian. 42 Ai không muốn mất bạn, Xin hãy nhớ điều này: Cứ cho, nếu có thể, Hỏi vay, không cho vay. 43 Mọi việc không vô cớ, Vậy đừng quên điều này: Trong cái may có rủi, Trong cái rủi có may. 44 Càng sống, càng thấy đúng Một chân lý hiển nhiên: Cái gì cũng mua được, Không ít thì nhiều tiền. 45 Điều này luôn vẫn đúng, Mọi thời và mọi nơi: Thời gian là thầy thuốc Vĩ đại nhất trên đời. 46 Kiếm được tiền là khó, Tiêu tiền khó hơn nhiều. Muốn đánh giá ai đó, Hãy nhìn cách chi tiêu. 47 Lo việc nghĩa – quân tử. Lo việc lợi – tiểu nhân. Quân tử càng quân tử, Biết kiếm tiền khi cần. 48 Việc đã quyết là làm, Đem hết sức mà làm. Nhất định không trì hoãn, Mà làm phải ra làm. 49 Con người, về bản chất Là tham và vô ơn. Nhờ học hỏi, từng trải, Chuyện ấy mới đỡ hơn. 50 Hành vi của con người – Ai dùng người nên nhớ – Chi phối bởi hai điều: Lòng tham và nỗi sợ. 51 Đời người không quá ngắn Để nở một nụ cười. Nhưng cũng không dài quá Để suốt ngày ăn chơi. 52 Để sống vui, hạnh phúc, Có tiền là rất cần. Nhưng chỉ dừng ở đó, Hạnh phúc mới một phần. 53 Hèn, đương nhiên là xấu, Nhưng đôi khi cũng cần: Nhẫn nhục lo việc lớn – Gọi là hèn đại nhân. 54 Đường khó khăn không phải Do cách núi, ngăn sông. Khó ở chỗ ta ngại Vượt núi và vượt sông. 55 Thú vị khi làm người Còn nhiều cái chưa biết. Động lực sống ở đời Lại chính là cái chết. 56 Không ai được phép chọn Bố mẹ và nơi sinh. Bố mẹ càng nghèo khổ, Càng yêu bố mẹ mình. 57 Không có chuyện mất nước. Nước không mất bao giờ. Chỉ mất quyền lãnh đạo Của mấy thằng đầu cơ. 58 Mỗi nước, mỗi dân tộc Có số phận như người. Nước mà lãnh đạo xấu, Người dân khổ suốt đời. 59 Chuyện quan tham, dân gian Ở nước nào cũng có. Lỗi không ở dân, quan, Mà ở tại chế độ. 60 Chỉ người ít hiểu biết Ai nói gì cũng tin. Muốn có được chính kiến, Phải luôn đọc, nghe, nhìn. 61. Cứ lắng nghe người ta Nói việc này, việc nọ. Chỉ tin khi kiểm tra Nói và làm của họ. 62 Không có gì dại hơn Bằng biến người thành thánh, Thành hình nộm cô đơn, Buồn cười và bất hạnh. 63 Nước mà nhiều khẩu hiệu, Tức là chẳng có gì. Nước mà thờ lãnh tụ, Tức là nước vứt đi. 64 Chưa từng nghe bao giờ Rằng có nước, đại khái, Dân tộc không anh hùng, Quốc gia không vĩ đại. 65 Chưa có lãnh đạo nào Tự nói mình không tốt, Riêng việc tự khoe khoang Chứng tỏ mình ngu dốt. 66 Mọi cái có giới hạn, Chỉ duy nhất ở đời Một cái không giới hạn – Sự đểu cáng của người. 67 Khó có thể yêu nước Khi không yêu quê nhà. Làm sao yêu người khác, Khi không yêu mẹ cha? 68 Có một điều thật lạ: Thời gian vẫn trôi qua Cả khi ta vội vã Hay nằm lười ở nhà. 69 Dễ thấy vết bẩn nhỏ Trên tấm kính trong phòng, Thế mà nhiều khi khó Thấy nó lớn và trong. 70 Nếu dân của một nước Tất cả đều anh hùng, Thì dân của nước ấy Tất cả đều điên khùng. 71 Có thể không ai biết Việc mình làm không hay, Nhưng trời biết, mình biết – Quan trọng ở chỗ này. 72 Ở một nước người tốt Mà phải sợ kẻ gian, Thì đạo đức nước ấy Đang thối mục, suy tàn. 73 Sách tinh lọc kiến thức Của bao đời xưa nay, Do vậy học ở sách Còn hơn học ở thầy. 74 Sao thế nhỉ, ở đời Làm người tốt đã khó, Lại còn bị chê cười Và thường là đói khổ? 75 Bao giờ và thời nào Người tốt cũng thua thiệt. Người xấu được đề cao, Lại giàu, ăn không hết. 76 Sống thật, dễ bị lừa, Nhưng vẫn nên sống thật. Ngay cả khi bị lừa, Niềm tin đừng để mất. 77 Một người chết – Chắc gì Anh ta từng đã sống. Thực sự sống là khi Con người yêu lao động. 78 Không ai tin đã khổ. Khổ hơn – không tin ai. Thiếu niềm tin, cuộc sống Chỉ là sự kéo dài. 79 Chúng ta ngại thừa nhận Một thực tế hiển nhiên, Rằng người bạn tốt nhất Cuối cùng, vẫn là tiền. 80 Anh kêu đời tráo trở. Thì thế mới là đời. Nếu mọi cái tốt đẹp, Anh khó mà thành người. 81 Không chỉ là gánh nặng Đè lên vai, tuổi già Còn là kho kiến thức Của mỗi một chúng ta. 82 Đối với người trẻ tuổi, Các sai lầm trong đời Thậm chí còn cần thiết, Nếu không, khó thành người. 83 Ta vui hay ta khổ, Đời vẫn cứ trôi qua Theo cách riêng của nó, Mà không thèm hỏi ta. 84 Nếu tất cả đều giàu, Thì coi như nghèo hết. Nếu tất cả giống nhau, Xã hội coi như chết. 85 Cái hay của thiếu tiền Là ta muốn có tiền. Nó bắt ta làm việc Cho đến khi thiếu tiền. 86 Như chờ sinh, bà mẹ Muốn sinh con đúng ngày. Cái gì đến sẽ đến, Vội, chắc gì đã hay. 87 Có thể luật nhân quả Chỉ là cái răn đời, Nhưng nhờ luật nhân quả, Người tốt hơn với người. 88 Không tin vào thần phật, Khó tin vào chính mình. Không tin vào trời đất Là xúc phạm thần linh. 89 Khi đi về phía trước, Phía mặt trời long lanh, Tức là ta để lại Bóng tối sau lưng mình. 90 Nếu có nghe ai nói Một cộng một là ba, Thì cũng đừng cãi vội. Đó là chuyện người ta. 91 Đúng sai chỉ tương đối. Nhiều cái đúng mà sai. Khó phân biệt ranh giới Giữa điên và thiên tài. 92 Chọn bạn nên cẩn thận, Bỏ cũng thế, mà rồi Xin có một lời nhắn: Trẻ, bạn bè ít thôi! 93 Thật may: Ta không giàu. May nữa: Ta phải chết. May còn có buồn đau… Vì sao? Ngẫm thì biết. 94 Đời vừa như con đĩ, Vừa cô gái đáng yêu. Anh muốn gì cũng được, Cái gì nó cũng chiều. 95 Suy cho cùng, sống xấu Cũng chẳng lợi hơn gì. Cứ bắt chước Lão Tử, Sống lành, sống vô vi. 96 Tu thân rồi tề gia, Trị quốc, bình thiên hạ. Nếu làm ngược, chúng ta Tất sẽ gặp tai họa. 97 Câu “Khinh tiền, trọng nghĩa” Rất chí lý, tuy nhiên, Chí lý hơn nên nói: “Trọng nghĩa, trọng cả tiền.” 98 Người ta nghiện, quả thế, Chỉ toàn thứ đắng cay. Ngẫm mà xem, có lẽ Không ngẫu nhiên điều này. 99 Giàu cũng chẳng làm gì. Danh cũng chẳng làm gì. Vậy sống để làm gì? Thực ra, chẳng làm gì. 100 Ai cũng sống vì mình, Mà nên sống vì mình, Rồi mới vì người khác, Tức là cũng vì mình. Phần Hai: 1 Có thể không có trời, Nhưng ta sống ở đời, Để yên tâm, chắc chắn, Ta nên tin có trời. 2 Bí quyết để có tiền Là không chỉ kiếm tiền, Mà còn biết tiêu tiền Và luôn để dành tiền. 3 Không người nào có thể Biết mọi cái trên đời. Người cái gì cũng tốt Thì chẳng còn là người. 4 Thật lạ, đời cũng cần Thằng ngu, cô gái xấu. Đời sẽ buồn một khi Toàn thiên tài, hoa hậu. 5 Về già, con mới biết Một chân lý hiển nhiên: Bố mẹ nhận bão tố Cho con cháu bình yên. 6 Trong các tội ở đời, Lớn nhất – tội bất hiếu. Tiếc, chỉ khi có con, Điều này ta mới hiểu. 7 Nghèo không phải tội lỗi, Nếu có thể, đừng nghèo. Nhưng giàu mà phạm tội, Nếu có thể, cứ nghèo. 8 Ai chưa từng bị đói, Sẽ không biết mình no. Người theo Ấn Độ giáo Không nói: “Ngu như bò!” 9 Có thể với mọi người Bạn là hạt cát nhỏ. Có thể với ai đó Bạn là cả cuộc đời. 10 Người ta có thể quên Lời bạn nói sai trái, Nhưng không bao giờ quên Ấn tượng bạn để lại. 11 Một khi đã quyết định, Thì phải bắt đầu ngay. Không tìm cớ trì hoãn. Bây giờ, ngay lúc này! 12 Không phải chuyện nhân quả, Nhưng sự thật: Vốn thường, Ai yêu thương nhiều quá, Sẽ chết vì yêu thương. 13 Cuộc sống chỉ đáng sống Khi biết sống vì đời. Nghe có vẻ trống rỗng, Nhưng đúng đến lặng người. 14 Không tin vào chính mình, Rồi băn khoăn, lần lữa, Tức là chưa bắt đầu, Đã thất bại một nửa. 15 Anh có thể là người Công tâm, can đảm nhất, Cũng đừng trách những người Không dám nói sự thật. 16 Đúng, tuy nghe nhàm chán: Ta cho đời cái gì Sẽ nhận lại cái ấy. Lại tin không thì tùy. 17 Thường vẫn thế, ta buồn, Khi mất mát, dù nhỏ. Thế mà ta ít vui Với cái ta đang có. 18 Saadi, ai cũng biết, Đã chia ba cuộc đời Để đọc, đi, và viết. Phần còn lại – nghỉ ngơi. 19 Không có gì vô duyên Bằng ăn tục, nói láo. Không có gì hướng thiền Bằng lao động sáng tạo. 20 Trời – lúc nắng, lúc mưa. Người – lúc vui, lúc khổ. Đừng quá thiếu, quá thừa. Đừng quá lớn, quá nhỏ. 21 Khi ta sống hết mình, Nghĩa là ta quên mình. Tưởng không sống cho mình, Nhưng lại sống cho mình. 22 Quân tử và tiểu nhân Có một điều khác biệt: Tiểu nhân lo miếng ăn, Quân tử lo hiểu biết. 23 Bạn là một thế giới Duy nhất, không giống ai, Nhiều tầng như vũ trụ, Bí ẩn như con bài. 24 Thực tài luôn là người Cứ lặng lẽ làm việc. Bất tài luôn là người Cứ nằm dài than tiếc. 25 Sách – sản phẩm vĩ đại Và quí nhất ở đời. Không có sách, nhân loại Không bao giờ thành người. 26 A friend in need Is a friend in deed. Bạn là để giúp nhau, Chứ không phải giải sầu. 27 Bạn tốt chính là người Thăm ta khi đau ốm Hay khi ta ngồi tù. Ngoài ra là bạn rổm. 28 Ở độ tuổi hai mươi Mà bạn chỉ thích lười, Thì hãy đem tuổi ấy Bán đi, kiếm chút lời. 29 Đừng nói câu “Rất tiếc” Với người mình đang yêu, Giống như khi làm việc Không kêu khó khăn nhiều. 30 Đàn ông không có vợ Héo khô về tâm hồn. Đàn bà không đẻ con Héo khô về thể xác. 31 Napôlêông nói Ông ta luôn thành công Vì đã không do dự. Bạn có làm thế không? 32 Không có gì biến mất, Không có gì ngẫu nhiên. Trăng lặn, trăng lại mọc, Hết tiền, lại có tiền. 33 Việc gì cũng quan trọng – Cày ruộng hay viết văn. Miễn là làm thật tốt, Miễn là phải chuyên cần. 34 Khi mới sinh, bạn khóc Còn mọi người thì cười. Mong bạn vui, lìa đời Để lại nhiều tiếng khóc. 35 Ý nghĩa của cuộc sống Luôn nằm trong lao động. Còn nghỉ ngơi, vô lo Chỉ khi ta xuống mồ. 36 Người có chí tiến thân, Số phận sẽ dìu dắt. Người ngồi ì, bất cần, Số phận sẽ xếp đặt. 37 Nói thì lại nhàm chán: Ta không thể thanh thản Sống với quá khứ buồn. Vậy vứt đi, vứt luôn! 38 Con người vốn bảo thủ. Việc của mình, cứ khuyên. Nghe hay không tùy họ, Đừng áp đặt, thêm phiền. 39 Không ai sướng cả đời. Không ai khổ cả đời. Vậy vấn đề ở chỗ Tùy cơ và tùy thời. 40 Con đường đến thành đạt, Vừa ngắn, vừa an toàn, Là học vấn, hơn thế, Sống lại được thanh nhàn. 41 Đừng so người với ta, Đừng so ta với người, Vì được sinh ra đời, Ai cũng là đặc biệt. 42 Ta viện đủ lý do, Cùng một việc, một lúc Để làm hoặc không làm, Mà nghe đều thuyết phục. 43 Thôi ước mơ, hy vọng, Nghĩa là ta ngừng sống. Con người có thể bay, Tiếc ta quên điều này. 44 Đừng hối tiếc, than khóc Những việc buồn đã qua, Hãy vui mừng: Phía trước Tương lai đang chờ ta. 45 Shakespeare nói chí lý Yêu thì yêu mọi người. Tin thì tin vài người. Ghét – không ghét ai cả. 46 Hãy chọn một mục đích, Cố đeo đuổi, không rời, Vì nó rất có thể Là mục đích cả đời. 47 Sống không có mục đích, Sẽ không có đam mê. Cần có nơi nào đó Để đi và để về. 48 Con người được sinh ra Không phải để biến mất, Mà để dấu chân mình Trong lòng người, trên đất. 49 Bạn rất cần tự do Để sáng tạo, hơn thế, Để làm điều thiện tâm Ở những nơi có thể. 50 Đừng làm phiền người khác, Khi có thể tự làm. Khi phần mình đã có, Phần của người, đừng tham. 51 Khi bắt đầu công việc, Phải luôn luôn lạc quan. Còn nếu muốn bi quan, Hãy chờ khi xong việc. 52 Dù chuyện gì xẩy ra, Cũng tĩnh tâm để hiểu Rằng cuộc sống chúng ta Quả là điều kỳ diệu. 53 Lincohn đúng khi nói: Ta thất bại ra sao Không quan trọng bằng việc Chấp nhận nó thế nào. 54 Đừng đổ lỗi số phận Thất bại hoặc ưu phiền, Phải thẳng thắn nhìn nhận Một phần mình gây nên. 55 Tốt là khi lặng lẽ Làm việc tốt cho đời. Xấu là khi lặng lẽ Lo bòn vét của đời. 56 Không biết thì cứ hỏi Chẳng có gì đáng chê. Ai không biết lắng nghe, Không bao giờ biết nói. 57 Có thể bạn ngu dốt Một chốc khi hỏi người. Ai dốt, không dám hỏi, Sẽ ngu dốt suốt đời. 58 Người khiêm tốn thực sự Là người biết rõ mình, Dám nói điều mình biết, Dám nhận mình thông minh. 59 Bạn đã thử sức chưa, Mà nói mình không thể? Chưa bắt đầu, làm sao Biết được khó hay dễ? 60 Đáng thương và ngu ngốc Kẻ làm ác, mà rồi Chẳng được tí lợi lộc, Lại còn bị chê cười. 61 Cái tốt nhất ta có Chính là lòng trung thành. Sự kính trọng, thanh danh… Mọi cái đều từ đó. 62 Lý trí giúp ta tránh Những việc không nên làm. Trái tim thì ngược lại, Mách những việc cần làm. 63 Kẻ lười biếng không biết Nghịch lý này của đời: Chỉ những ai làm việc Mới thực sự nghỉ ngơi. 64 Muốn hay không cũng vậy: Quay lưng với mặt trời, Rốt cục ta chỉ thấy Cái bóng mình mà thôi. 65 Nếu thực sự ta hiểu Người khác như hiểu ta, Thì lỗi lầm của họ Ta dễ dàng bỏ qua. 66 Ta miễn phí tiêu dùng Những tháng năm trước mặt. Nhưng năm tháng đã qua Có giá, và rất đắt. 67 Thực sự có nhiều người Lời đi trước ý nghĩ. Nói, chẳng biết nói gì, Đó là điều tối kỵ.

BIA MỘ CHÓ CỦA CỤ PHAN BỘI CHÂU

Ngô Minh

 

Bia mộ con Vá và con Ky

 

   BIA MỘ CHÓ CỦA CỤ PHAN BỘI CHÂU

                                                            Ngô Minh
            Thời gian bị  thực dân Pháp giam lỏng ở ngôi nhà trên dốc Bến Ngự, Huế (bây giờ gọi là 92- đường Phan Bội Châu) từ 1925- 1940, cụ Phan Bội Châu có nuôi hai con chó. Cụ đặt tên là con Vá và con Ki. Cụ rất yêu hai chú chó vì chúng  thủy chung và dũng cảm. Khi hai chú chó bị đau yếu mà mất, cụ đều đắp mộ và đề bia mộ bằng chữ Hán, chữ Quốc ngữ. Hiện dưới chân phần mộ Phan Bội Châu ở nhà Lưu niệm cụ Phan  có mộ Con Vá ,Con Ki và 3 tấm tấm bia mộ chí, tấm bia chữ Hán và tấm bia chữ Quốc ngữ.
  Mộ con Vá là tấm bia “ Nghĩa dũng cẩu “Con Vá ”chi trủng” . Bia Quốc ngữ dịch như sau :” Vì có dũng, nên liều chết phấn đấu, vì có nghĩa nên trung thành với chủ. Nói thời dễ, làm thiệt khó, người còn vậy, huống gì chó. Ôi con Vá này , đủ hai đức đó, há như ai kia, mặt người lòng thú ; nghĩ thế mà đau , dựng bia mộ chó”. Giải thích tại sao phải đựng bia mộ con Vá,  trên tờ Trung kỳ tuân báo số 14,ngày 15-4-1936, cụ Phan Bội Châu có đăng bài kể về lịch sử con Vá  nghĩa dũng rất  sâu sắc. Con Vá mất ngày 21 tháng 5 năm Giáp Tuất ( 1934) . Cụ Phan thương chó, đắp mồ táng cho nó. Mồ cao rộng một thước tây, ở gần phía dưới chân sinh huyệt của cụ. Trên mộ chó có tấm bia cao một thước ta khắc 5 chữ “ Nghĩa dũng cẩu chi trung”. Một ông khách đến chơi, thấy cụ Phan dựng bia mộ chó, bảo “Ông sao quá đa sự, coi chó như người ?”. Cụ Phan trả lời : “Nhưng theo về nguyên tắc sinh lý thì người với cho có gì phân biệt  ; Mà sở dĩ phân biệt là chính ở  nơi tinh thần. Nếu tinh thần mà mất hết tri giác, thì người chẳng phải chó là gì ?”. Cụ Phan kể: “Con Vá do một ông bạn ở Bao Vinh cho khi nó mới 3 tháng tuổi. 5 tháng tuổi  chủ đi đâu cũng theo đi. Có lần nó đã  chiến đấu với một bầy dê, trong đó có con dê râu xồm dài lắm, sừng nhọn mà cong. Lúc đầu lũ dê xúm vào húc Vá. Thế mà một mình con Vá làm cho cả bầy dê phải hoảng hốt, chạy toán loạn. Có lần một đoàn chó Tây của các nhà giàu sang ùa vào cổng nhà cụ Phan. Con Vá một mình “ hồng hộc xông ra cắn”. Đánh nhau một lúc lâu, Vá  bị thương hai mù hai mắt. Lúc đó Vá được 7 tuổi. Đó là cái “dũng” của Vá. Vá còn là một con chó có “nghĩa” với chủ. Đối với cụ Phan con Vá như một vệ sĩ. Bọn thực dân suốt ngày đêm cho lũ mật thám theo dõi cụ. Con Vá đã cắn đuổi ít nhất hơn trăm người khách không mời mà tới đó. Nó ghét thứ nhất là những người thình lình vào buồng cụ . Thấy con Vá khôn ngoan, những “ trọc trèm nuôi muông đều để ý tới Vá”. Có lần Vá đưa ông bạn cụ Phan ra ga Huế, giữa đường nó bị bọn xấu bẫy. Vá vị bắt từ bảy giờ sáng đến tám giờ đêm mới thấy chạy về nhà thở ào ào, cổ bị buộc dây. Chắc là Vá phải  nhẫn nại cắn đứt dây buộc mới thoát được. Một lần con Vá vị bắt tới 4 ngày, mà nó cũng thoát được về, bụng đói meo vì không ăn uống gì. Chiến công đáng kể nhất của Vá là bắt kẻ trộm. Có lần mụ người ở tham lam, nhân cụ Phan ngủ say, lẻn vào buồng cụ lấy “bao giấy” ( tiền). Nhưng con Vá nằm dưới giường xông ra “hộc” một tiếng rất to, chụp vào chân mụ, buộc mụ phải vất bao giấy lại. Một lần có kẻ trộm đang đêm lẻn vào nhà lấy trộm  áo mũ của đứa cháu  treo ở móc áo ngoài nhà khách. Con Vá phát hiện ra, sủa vang đuổi theo, buộc tên trộm phải kinh hoàng vất áo mũ lại. Đó là oai linh con Vá. Cụ Phan kể rằng, đối với con Vá “duy chỉ có việc này thì ở trong chủng tộc chó e con Vá là “độc nhất vô nhị”, là nó thấy đồ ăn ở ngoài đường, hay chỗ nào mà trong tay của chủ nó  cho ăn, thì nó nhất định không chịu ăn”. Kể xong chuyện con Vá, cụ Phan kết luận:” Giá như người làm tôi dân một nước , vừa dũng, vừa nghĩa, vừa khôn, thảy hết sức giữ nước, cũng in như con Vá giữ nhà, thời từ xưa đến nay làm gì có vong quốc sử nữa ư ? “ Một con chó nghĩa dũng như thế , khi nó chết làm sao mà không thương nhớ, không đắp mộ cho nó !
  Còn bia mộ con Ki khắc bằng chữ Hán : ”Nhân trí cẩu “Ki” chi trủng” vào năm Đinh Sửu , tức là sau con Vá 5 năm. Bia mộ chữ Quốc ngữ cụ Phan đề như sau :
” Người hơi có đức nhân thường kém về phần trí; người hơi có đức trí thường kém về phần nhân. Vừa trí vừa nhân thiệt là hiếm thấy ! Ai ngờ con Ki này lại đủ hai đức ấy.
Chung nhau thờ một chủ, thời xem là anh em, chẳng bao giờ như mèo với chó, thiệt là nhân đó. Thấy không phải chủ thời xem bằng cừu thù, chẳng bao giờ vì miếng cơm dẫn dụ, thiệt là trí đó. Trí vừa nhân. Nhân vừa trí, trong giống súc mà người, e đến mày mới thấy . Mày sao vội chết ! Hỡi trời ! Hỡi trời! Lòng ta đau đớn, phải tạc mấy lời. Đau đớn quá ! Đau đớn quá ! Kìa những hạng muông người!”
  Chuyện cụ Phan Bội Châu đắp mộ , dựng bia chó tử tế là chuyện có thật. Nhưng đằng sau sự thật đó là sự căm giận, phản ứng của cụ đối với “hạng muông người”, tức hạng người cầm thú, chuyên làm tay sai cho giặc, bán nước hại dân. Lấy chuyện chó nói chuyện người là vậy. Thời nay, bọn tham nhũng đang nảy nòi nhung nhúc khắp nơi mọi chốn. Chúng phá nước, hại dân chẳng khác gì “ hạng muông người” mà cụ Phan lên án. Đọc bia mộ con Vá, con Ki ta càng hiểu chiều sâu của lòng yêu nước thương nòi của cụ Phan, càng căm giận hạng người cầm thú !

MƯỜI PHÁT NGÔN ẤN TƯỢNG NHẤT VIỆT NAM NĂM 2014
                                        (DO BAUXITE BÌNH CHỌN)


(1) Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tuyên bố: “Đổi mới chỉ là một giai đoạn, còn xây dựng CNXH còn lâu dài lắm. Đến hết thế kỷ này không biết đã có CNXH hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa.” (http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/20131023/du-thao-chua-vang-vong-nhu-loi-hieu-trieu/576098.html)

(2) Nhiều người hỏi Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh, thế nào là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ông đáp: “Chúng ta cứ nghiên cứu mô hình đó, mà mãi có tìm ra đâu. Làm gì có cái thứ đó mà đi tìm”. (http://www.thesaigontimes.vn/114301/Cai-cach-the-che-tu-cau-hoi-chua-co-loi-giai.html)


(3) Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thú nhận: “Tôi cứ suy nghĩ mãi một điều, nếu chúng ta đi mà không rõ đi đâu, bằng cách nào, bao giờ đến… thì không bao giờ chúng ta đi nhanh và bền vững được”. (http://www.thesaigontimes.vn/124350/Thu-truong-Bo-KHDT-Chung-ta-di-ma-khong-biet-di-dau.html)

(4) Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: “Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa làm sức mạnh quốc gia tăng lên rõ rệt” (http://laodong.com.vn/chinh-tri/kinh-te-thi-truong-dinh-huong-xa-hoi-chu-nghia-lam-suc-manh-quoc-gia-tang-len-ro-ret-184752.bld)

(5) Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng giải thích vì sao không thể kỷ luật Quốc hội: “Quốc hội tức là dân, dân quyết sai thì dân chịu, chứ kỷ luật ai”
(http://vneconomy.vn/2014041110149512P0C9920/dau-tu-cong-quyet-sai-thi-ai-chiu.htm)

(6) Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân phát biểu: Việt Nam là “Một đất nước 69 năm trước không có tên trên bản đồ thế giới”. (http://vnexpress.net/tin-tuc/giao-duc/gs-nguyen-thien-nhan-khen-hoc-tro-gioi-nhu-nguyen-bo-truong-3074981.html)

(7) Đại tướng Phùng Quang Thanh tha thiết: “Không phong Tướng, anh em tâm tư”. (http://giaoduc.net.vn/Xa-hoi/Dai-tuong-Phung-Quang-Thanh-Khong-phong-Tuong-anh-em-tam-tu-post151969.gd)

(8) PGS.TS Nguyễn Hữu Tri, Viện phó phụ trách Viện Xã hội học và Khoa học quản lý hiến kế: “Cần luật hóa cho phép chạy chức, chạy quyền”. (http://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/can-luat-hoa-cho-phep-chay-chuc-chay-quyen-2214305/)

(9) Phó Chủ tịch thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hồ Chí Minh Võ Thị Dung đề xuất: “Quốc hội và Chính phủ cùng hứa không tham nhũng”. (http://vneconomy.vn/thoi-su/quoc-hoi-va-chinh-phu-cung-hua-khong-tham-nhung-20121101070428905.htm)

(10) Thẩm phán Lê Thị Thu của Tòa án Nhân dân huyện Triệu Sơn (Thanh Hóa) nói với người đưa tiền chạy án: “Vì anh là người nhà của cô Niên [Kiểm sát viên Viện Kiểm sát Nhân dân huyện Triệu Sơn], là người trong ngành, trong cơ quan nên bọn em mới giúp, vì tình cảm bọn em mới làm, còn là dân thì… bọn em sẽ làm theo quy định của pháp luật”. (http://laodong.com.vn/phap-luat/tand-huyen-trieu-son-thanh-hoa-doi-an-hoi-lo-giua-cong-duong-245711.bld)

Đối thoại giữa Lê Đức Thọ với Lê Trọng Nghĩa.

THƯ GIÃN

Đối thoại giữa Lê Đức Thọ với Lê Trọng Nghĩa.

Người sưu tầm (Đăng trên BVN)

Một câu chuyện lưu hành trong anh em cựu chiến binh, có thể thật một trăm phần trăm, có thể được thêm thắt dựa trên một phần sự thật nào đó, nhưng nó nói lên một nỗi đau về những vụ đàn áp chính trị, mà sự thêm thắt, nếu nó có, thì cũng luôn nghiêng về phía bênh vực lẽ phải, lên án bạo quyền.

Câu chuyện là như sau.

Sau khi ông Lê Trọng Nghĩa ra tù. Lê Đức Thọ cho người đưa ông đến gặp Thọ tại Ban Tổ chức Trung ương.

Lê Đức Thọ mở đầu câu chuyện:

- Anh có biết anh bị bắt vì tội gì không?

- Thật nực cười. Đáng ra câu hỏi ấy là tôi hỏi anh, nhưng tôi có thể nói cho anh từng điểm một.

Lê Trọng Nghĩa nhớ lại, hôm đó người ta triệu tập ông, nói là đi họp. Đến cuộc họp ông thấy mấy người, trong đó có Trần Quý Hai và Song Hào, nhưng không khí ghẻ lạnh. Ông giơ tay bắt, nhưng không ai chìa tay như mọi lần. Ông chợt sinh nghi. Chưa kịp kéo ghế ngồi, thì một người lạ đến tuyên bố ông bị bắt. Vừa tuyên bố, vừa chìa cho ông xem tờ Lệnh bắt, trong đó liệt kê 5 tội trạng. Với con mắt tình báo nhà nghề, ông liếc nhanh.

Lê Đức Thọ hỏi dồn:

- Anh chắc còn nhớ chứ?

- Đương nhiên là tôi nhớ. Tội thứ nhất, các anh kết tội tôi liên lạc với tình báo Liên Xô. Anh đồng ý chứ?

Lê Đức Thọ gật đầu.

- Đúng. Anh nhớ chính xác.

Lê Trọng Nghĩa tiếp:

- Nếu đầu các anh không bị lú thì các anh là những kẻ lật lọng. Chính các anh cử tôi làm việc với tình báo Liên Xô.

Lê Trọng Nghĩa ngưng một lát, và tiếp

- Tội thứ hai, cung cấp thông tin nội bộ cho tình báo Liên Xô. Các anh nhầm lẫn hết rồi. Điều này tôi cũng làm theo yêu cầu của Bộ Chính trị, và tôi chỉ cung cấp những thông tin được Bộ Chính trị duyệt.

Lê Trọng Nghĩa ngưng một lát như để suy nghĩ. Lê Đức Thọ hối thúc:

- Anh cứ tiếp đi.

- Tội thứ ba, xúi giục lãnh đạo Đảng đi theo đường lối xét lại. Các anh ngớ ngẩn rồi. Dễ thường Bộ Chính trị là lũ trẻ con hay sao mà tôi xui dại họ ăn cứt gà được?

Lê Đức Thọ im, như chờ đợi.

- Tội thứ tư, bàn nhau thành lập đảng riêng? Các anh dựng chuyện quá quắt. Các anh không có một chứng cứ nào, gọi là chính cương, điều lệ, tôn chỉ, tổ chức, ... mà tùy tiện buộc tội người ta.

- Còn tội thứ năm?

- Tội thứ năm, tội này có lẽ là khôi hài nhất. Các anh kết tội tôi chỉ trỏ địa chỉ nhà Hoàng Minh Chính cho những người khác. Tôi không tưởng tượng các anh lại nói năng như lũ trẻ nít. Nhà Hoàng Minh Chính ở 26 Lý Thường Kiệt, thì cả Hà Nội ai mà chẳng biết, lại phải chờ đến chỉ điểm của Cục trưởng Cục Quân báo.

N.S.T.

Hai mươi năm quan hệ ngoại giao với Việt Nam và con đường phía trước

Hai mươi năm quan hệ ngoại giao với Việt Nam và con đường phía trước

Ted Osius

(Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam)

Đại học Quốc gia Hà Nội, ngày 6 tháng 3 năm 2015

Xin chào quý vị và các bạn. Thật tuyệt vời được có mặt tại trường Đại học Quốc gia Hà Nội hôm nay, tôi xin cảm ơn ông Giám đốc Phùng Xuân Nhạ cùng toàn thể giảng viên và sinh viên trường Đại học Quốc gia Hà Nội về sự đón tiếp nồng nhiệt này.
Các bạn biết không, trước khi vào hội trường này, tôi đã đề nghị chị Nguyễn Thị Anh Thu, Trưởng ban hợp tác quốc tế, đưa tôi ra thăm đài kỷ niệm ở cổng trường. Chúng tôi đã đọc câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã khuyến khích Việt Nam giữ gìn truyền thống hiếu học của dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công lao học tập của các cháu”.
Với câu nói đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh biết rằng hội nhập quốc tế và các quan hệ đối tác dài lâu là rất quan trọng đối với thành công của Việt Nam.
Thật phù hợp là tôi nói chuyện về tương lai của quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam tại trường Đại học Quốc gia Hà Nội, bởi vì các bạn biết rằng giáo dục nghĩa là học hỏi lẫn nhau.
Nghĩa là hiểu nhau để đạt được những lợi ích chung hiệu quả hơn.
Nghĩa là nâng cao vị thế cho nhau bằng sự hiểu biết.
Nghĩa là giúp nhau khai thác tối đa tiềm năng của chúng ta.
Nghĩa là cùng thúc đẩy một tầm nhìn chung về một thế giới hoà bình và công bằng hơn.
Năm 2015 đánh dấu mốc kỷ niệm lần thứ 20 ngày bình thường hoá quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Hôm nay, tôi muốn nói với các bạn về ba khía cạnh của dấu mốc này và ý nghĩa của nó đối với tương lai quan hệ của chúng ta.
Thứ nhất, tôi muốn nêu bật mối quan hệ Đối tác toàn diện, thể hiện mức tiến xa mà chúng ta đã đạt được trong 20 năm qua.
Thứ hai, tôi muốn bàn về hiện trạng quan hệ giữa hai nước chúng ta.
Thứ ba, và có lẽ là quan trọng nhất, tôi muốn chia sẻ suy nghĩ của mình về phương hướng phát triển mối quan hệ này trong 20 năm tới và xa hơn nữa.
Vậy chúng ta đã đi được bao xa trong 20 năm kể từ khi bình thường hoá quan hệ? Năm 2013, Chủ tịch Sang và Tổng thống Obama đã xác lập quan hệ Đối tác toàn diện, trong đó xác định một danh mục các lĩnh vực quy mô rộng và chiến lược mà chúng ta cần hợp tác và cùng làm việc.
Chủ tịch của các bạn và Tổng thống của tôi đã vạch ra một hướng mới cho chúng ta trong các lĩnh vực ngoại giao, kinh tế và thương mại, an ninh, khoa học và công nghệ, giáo dục, môi trường, y tế, và hợp tác giữa nhân dân hai nước.
Hai nước cũng nêu bật những phương thức để tiếp tục cùng nhau làm việc về các vấn đề chiến tranh để lại và nhân quyền.
Trong những năm 90 liệu có ai nghĩ là có thể có một mối quan hệ đối tác như vậy?
Hồi đó tôi đã ở đây và tôi có thể nói với các bạn rằng mặc dù tất cả chúng tôi đều hy vọng về những điều tốt nhất, nhưng tôi không nghĩ rằng có ai lại dự đoán được rằng chúng ta có thể tiến xa như hiện nay.
Ngoại trưởng Kerry đã nói đúng nhất khi ông thăm Việt Nam năm 2013. Ông nói rằng không có hai nước nào khác “nỗ lực hơn, làm được nhiều hơn, và làm được tốt hơn để cố gắng đến với nhau, thay đổi lịch sử và thay đổi tương lai”.
Vậy nên, mối quan hệ Đối tác toàn diện cho thấy rằng chúng ta đã làm được nhiều việc, và nó cho chúng ta một lộ trình để tiến về phía trước.
Vậy chúng ta đang ở đâu hôm nay? Hiện trạng quan hệ là như thế nào?
Trong lĩnh vực hợp tác chính trị và ngoại giao, chúng ta chứng kiến nhịp độ đáng phấn khởi các chuyến thăm cấp cao giữa hai nước. Những chuyến thăm này có giá trị mang tính biểu tượng và thúc đẩy mối quan hệ Đối tác toàn diện.
Chúng ta đã chứng kiến một số chuyến thăm cấp cao, trong đó có các chuyến thăm của các thành viên Quốc hội Hoa Kỳ, các Phó Thủ tướng Việt Nam, các nhà ngoại giao hàng đầu và các quan chức cao cấp khác. Ngài Bộ trưởng Công an Việt Nam cũng sẽ sớm sang thăm Hoa Kỳ và gặp gỡ các quan chức cao cấp Hoa Kỳ để trao đổi ý kiến về một loạt các vấn đề, trong đó có vấn đề nhân quyền.
Và chúng tôi vui mừng rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng sẽ sang thăm Hoa Kỳ trong năm nay theo lời mời của phía Hoa Kỳ. Chúng tôi tin tưởng rằng chuyến thăm đó sẽ giúp đưa mối quan hệ Đối tác toàn diện tiến về phía trước. Chúng tôi hy vọng rằng nhịp độ các chuyến thăm cấp cao của Hoa Kỳ sang Việt Nam cũng sẽ được tiếp tục, bởi vì những chuyến thăm như vậy cũng là một phương thức để duy trì đối thoại cởi mở và thẳng thắn về những vấn đề mà chúng ta phải đối mặt.
Hiện trạng quan hệ trong lĩnh vực chính trị và ngoại giao là khả quan ở nhiều cấp độ. Tháng Giêng vừa qua, Thứ trưởng Ngoại giao Hà Kim Ngọc đã khai mạc một hội nghị ở Hà Nội kỷ niệm 20 năm bình thường hoá quan hệ. Ông kêu gọi chúng ta tiến xa hơn hợp tác song phương để hợp tác ở cấp độ khu vực và toàn cầu, nhất là trong các lĩnh vực chống phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt, khí hậu, và an ninh nước, lương thực và năng lượng. Ông nói đúng.
Quan hệ Đối tác toàn diện của chúng ta là nhằm góp phần vào hoà bình, ổn định, hợp tác, và thịnh vượng ở mỗi nước, trong khu vực, và trên thế giới. Lịch sử gần đây của các mối quan hệ đối tác giữa Hoa Kỳ với Ấn Độ và Indonesia dạy chúng tôi rằng mở rộng hợp tác vượt qua cấp độ song phương để hợp tác rộng hơn là việc cần thiết và lành mạnh.
Trên thực tế, sự hợp tác Hoa Kỳ - Việt Nam trong các vấn đề khu vực và toàn cầu chứa đựng tiềm năng lớn cho quan hệ song phương của chúng ta và trên phạm vi rộng hơn. Chúng ta cần lắng nghe ý kiến của Thứ trưởng Hà Kim Ngọc và tiếp tục thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực này.
Thứ trưởng cũng kêu gọi Hoa Kỳ và Việt Nam cùng hợp tác hướng tới các cơ chế quốc tế và luật pháp quốc tế ổn định hơn.
Cũng như Việt Nam, Hoa Kỳ mong muốn có hoà bình và ổn định trong khu vực, đặc biệt là tại Biển Đông. Như Ngoại trưởng Kerry đã nói tại Diễn đàn Khu vực ASEAN, chúng tôi “quan tâm sâu sắc đến phương thức hành xử của một số nước trong việc theo đuổi những tuyên bố chủ quyền của họ. Việc đe doạ, cưỡng ép hoặc sử dụng vũ lực bởi bất kỳ bên tuyên bố chủ quyền nào… là không thể chấp nhận được”. Chúng tôi tin rằng các tranh chấp lãnh thổ phải được giải quyết một cách hoà bình, thông qua con đường ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên tuyên bố chủ quyền thực hiện tự kiềm chế - đặc biệt là về các hoạt động cải tạo thực địa quy mô lớn để biến đổi các bãi đá và bãi ngầm thành những tiền đồn có thể dễ dàng quân sự hoá. Chúng tôi ủng hộ các nỗ lực của ASEAN và Trung Quốc nhằm sớm hoàn tất một bộ Quy tắc ứng xử có ý nghĩa tại Biển Đông, nơi vận chuyển qua lại của một nửa lượng hàng hoá thế giới.
Nói về hàng hoá vận chuyển, ta hãy nói về quan hệ kinh tế và thương mại của hai nước. Kim ngạch thương mại hàng năm giữa Hoa Kỳ và Việt Nam là khoảng 35 tỷ USD. Đây là mức gia tăng cao gấp hơn 7 lần trong 20 năm qua.
Và con số này sắp tiếp tục tăng thêm nữa. Hiệp định Đối tác Xuyên Thái bình dương (TPP) là một trong những ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Obama. Một khi TPP được hoàn tất, các thành viên của Hiệp định này sẽ chiếm 40% nền kinh tế toàn cầu.
TPP là một cơ hội to lớn đối với Việt Nam. Nó thể hiện bước tiến hợp lý tiếp theo trong quá trình Việt Nam hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. Hiệp định thương mại tiêu chuẩn cao này sẽ là những cơ hội hấp dẫn cho các doanh nghiệp và doanh nhân Việt Nam khi nó mở ra những xa lộ thương mại mới vì các rào cản bị dỡ bỏ.
Ngoài thương mại, chúng ta hiểu được tầm quan trọng của cải cách và hoà nhập kinh tế. Dự án Quản trị Nhà nước nhằm Tăng trưởng toàn diện của USAID giúp Việt Nam thực hiện chương trình cải cách kinh tế mà sẽ mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, triển vọng thương mại khu vực và, quan trọng nhất là, nhân dân Việt Nam.
Và, tôi tự hào nói rằng chúng ta thúc đẩy nhiều chương trình để tăng cường nâng cao vị thế kinh tế của phụ nữ và các dân tộc thiểu số bởi vì mọi người đều cần phải có cơ hội trong sự thịnh vượng kinh tế.
Tôi muốn nói đôi lời về hoạt động hợp tác khoa học và công nghệ của chúng ta, vì đây là một ví dụ tuyệt vời về phương thức chúng ta cùng làm việc.
Một thành tựu đỉnh cao là việc ký kết hiệp định 123 về năng lượng hạt nhân dân sự. Hiệp định này tạo tiền đề cho Việt Nam mở rộng các nguồn năng lượng của mình và hợp tác hạt nhân chặt chẽ hơn trong các thập kỷ tới.
Đồng thời, chúng ta chào mừng số lượng ngày càng tăng các hoạt động hợp tác khoa học được hỗ trợ bởi chương trình Quan hệ Đối tác nhằm thúc đẩy tham gia nghiên cứu (PEER).
Quan hệ đối tác của chúng ta về thích ứng và giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu cũng đang đi vào chiều sâu. Chương trình Rừng và Đồng bằng của USAID giúp Việt Nam thích ứng với tình trạng nước biển dâng và áp dụng các phương thức sử dụng đất bền vững hơn. Và chúng tôi đã đề nghị hỗ trợ Việt Nam tham gia cuộc chiến toàn cầu chống biến đổi khí hậu thông qua kế hoạch Đóng góp do Quốc gia tự quyết định (INDC) của Việt Nam; đây là kế hoạch hành động của Việt Nam nhằm giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính.
Chúng tôi phấn khởi trước đề xuất cộng tác gần đây của Việt Nam với chúng tôi về an ninh lương thực và dinh dưỡng, đặc biệt là tại vùng đồng bằng sông Mekong.
Được nói chuyện như thế này tại trường Đại học Quốc gia Hà Nội là điều hân hạnh. Nó cũng có nghĩa là tôi không cần phải thuyết phục các bạn rằng hợp tác giáo dục là quan trọng trong quan hệ của chúng ta.
Không có biểu tượng nào về mức độ tiến xa mà chúng ta đã và có thể sẽ đạt được lớn hơn Chương trình Giảng dạy kinh tế Fulbright (FETP). Chương trình Fulbright vừa mới chào mừng năm thứ 20 đổi mới phương thức giảng dạy kinh tế và chính sách công tại Việt Nam.
1100 người đã tốt nghiệp chương trình Fulbright hiện đang đảm nhiệm những vai trò quan trọng tại tất cả các cấp và trong mọi lĩnh vực tại các thành phố lớn và các tỉnh. Chương trình Fulbright sẽ chuyển đổi thành một tổ chức hoàn chỉnh có tên là trường Đại học Fulbright Việt Nam (FUV).
Đại học Fulbright sẽ là trường đại học tư nhân phi lợi nhuận đầu tiên của Việt Nam, tạo ra một cơ chế nhân tài được điều hành minh bạch và một diễn đàn cho các khuyến nghị chính sách tâm huyết.
Chúng tôi đã thúc đẩy nhiều mối quan hệ đối tác công-tư. Chương trình Hợp tác liên minh giáo dục đại học ngành kỹ thuật đã thu hút hàng triệu USD tài trợ từ sáu doanh nghiệp đối tác, cùng với trang thiết bị và kiến thức chuyên ngành kỹ thuật.
Chương trình đó đang biến đổi phương thức giáo dục kỹ thuật ở Việt Nam và tạo ra nguồn nhân lực sau khi tốt nghiệp có đủ năng lực sẵn sàng làm việc trong lĩnh vực công nghệ cao đang phát triển mạnh của đất nước.
Chúng ta cũng đã phát triển một chương trình đối tác tương tự để thúc đẩy tăng cường năng lực của những người làm công tác xã hội ở Việt Nam, với sự hợp tác của trường Đại học bang San Jose. Gần đây chúng tôi đã công bố khoản tài trợ đáng kể mới cho các chương trình đối tác giáo dục đại học.
Và chúng tôi tiếp tục mở rộng mạng lưới trên toàn quốc của những người đã tham gia các chương trình trao đổi giáo dục, và nâng cao khả năng giảng dạy tiếng Anh. Việt Nam hiện là quốc gia xếp thứ nhất ở Đông Nam Á về số lượng sinh viên du học tại Hoa Kỳ. Tôi khuyến khích tất cả các bạn cân nhắc các cơ hội du học tại Hoa Kỳ và tới thăm Trung tâm Hoa Kỳ của chúng tôi tại Hà Nội để tìm hiểu thêm.
Tôi tự hào về sự cộng tác chặt chẽ của chúng ta trong hàng loạt các vấn đề môi trường và sức khoẻ. Sự thực là, nếu chúng ta không bảo vệ môi trường và đạt được tiến triển trong các vấn đề sức khoẻ thì ít còn điều gì khác là quan trọng.
Đầu tuần này, trong khuôn khổ cam kết của Tổng thống Obama về lĩnh vực này, tôi đã khởi động một chương trình giúp giảm cầu đối với nạn buôn bán bất hợp pháp sừng tê giác. Chúng tôi đang làm việc với các cơ quan thi hành pháp luật của Việt Nam để chống lại mọi hình thức buôn bán bất hợp pháp.
Chúng tôi đã hợp tác với chính quyền địa phương, các doanh nghiệp và các tổ chức phi chính phủ để xây dựng liên minh bảo tồn vịnh Hạ Long, một di sản thế giới được UNESCO công nhận hiện bị đe doạ bởi tình trạng ô nhiễm.
Hiểu được mối đe doạ mà tình trạng biến đổi khí hậu đặt ra đối với tất cả chúng ta, chúng tôi đang làm việc với Bộ Kế hoạch và Đầu tư của Việt Nam và UNDP để hợp tác với Việt Nam trong quá trình Việt Nam thực hiện Chiến lược Tăng trưởng xanh và đưa đất nước đi theo con đường phát triển phát thải thấp. Sáng kiến Hạ nguồn sông Mekong cũng tạo cho chúng ta cơ hội cộng tác sâu sắc hơn về hàng loạt vấn đề.
Trong lĩnh vực sức khoẻ, Hoa Kỳ đã đầu tư nhiều tại Việt Nam. Chúng tôi đã chi gần 700 triệu USD để chống HIV/AIDS thông qua Kế hoạch khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ về Cứu trợ AIDS.
Việt Nam cũng đã trở thành một nước trọng điểm trong Chương trình nghị sự của Tổng thống về An ninh sức khoẻ toàn cầu. Sau khi Việt Nam khắc phục thành công dịch SARS và cúm gia cầm, chúng tôi đang giúp các bạn chuẩn bị cho những đại dịch trong tương lai.
Bà Bộ trưởng Y tế Việt Nam và tôi đã khánh thành một Trung tâm điều hành, kết nối Hà Nội với bốn khu vực khác, để theo dõi các trường hợp bùng phát dịch bệnh truyền nhiễm.
Hoa Kỳ có một quá trình dài hỗ trợ về mặt y tế, giáo dục và bảo vệ pháp lý cho những người khuyết tật. Sự hỗ trợ này bắt đầu vào đầu thập kỷ 90 và tiếp tục cho đến nay, nhờ sự ủng hộ mạnh mẽ của Quốc hội Hoa Kỳ. Giúp đỡ người khuyết tật là việc nên làm và giúp tất cả người dân Việt Nam khai thác được hết tiềm năng của mình.
Các vấn đề do chiến tranh để lại là một phần quan trọng trong mối quan hệ của chúng ta. Nếu không có những nhà lãnh đạo như Thượng nghị sỹ bang Vermont Patrick Leahy – người đã dẫn đầu một phái đoàn đến thăm Khoa Luật của trường Đại học Quốc gia Hà Nội vào năm ngoái – và sự can dự trong thời gian dài của nhiều người ở trong và ngoài chính phủ thì tôi không tin rằng mối quan hệ của chúng tôi với Việt Nam sẽ mạnh mẽ được như hiện nay.
Tôi muốn cảm ơn Việt Nam đã tiếp tục hỗ trợ các nỗ lực của chúng tôi nhằm tìm kiếm với mức độ đầy đủ nhất có thể được những quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh. Các đội tìm kiếm làm việc không biết mệt mỏi để khai quật các địa điểm và lần theo các đầu mối thông tin, và hai nước chúng ta đang chia sẻ những kiến thức chuyên môn mà có thể giúp tìm kiếm hiệu quả hơn những quân nhân Việt Nam mất tích trong chiến tranh. Các nỗ lực này đã và vẫn là rất quan trọng để xây dựng lòng tin giữa hai nước chúng ta.
Cho tới nay, Hoa Kỳ đã chi hơn 65 triệu USD cho việc xử lý ô nhiễm dioxin và 80 triệu USD cho việc xử lý ô nhiễm bom mìn chưa nổ. Năm nay chúng tôi tăng gấp đôi khoản đóng góp hàng năm lên tới hơn 10 triệu USD. Chúng tôi mong đợi được giúp Trung tâm Hành động bom mìn mới được thành lập của Việt Nam xây dựng và hợp tác với các nhà tài trợ và các tổ chức phi chính phủ quốc tế. Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ phụ trách kiểm soát vũ trang và an ninh quốc tế Rose Gottemoeller đã tới thăm tỉnh Quảng Trị tuần này để thấy được các nỗ lực xử lý ô nhiễm của chúng ta. Bà Thứ trưởng rất ấn tượng bởi những việc chúng ta cùng làm. Với sự lãnh đạo của cấp địa phương và cấp trung ương và sự hỗ trợ của chúng tôi, trong vài năm tới có thể tỉnh Quảng Trị sẽ được dọn sạch đáng kể các loại bom mìn chưa nổ.
Tôi muốn nói đôi điều về quan hệ hợp tác quốc phòng và an ninh của chúng ta. Điều này đóng vai trò quan trọng trong quá trình nổi lên của Việt Nam với tư cách là một quốc gia vững mạnh, thịnh vượng và độc lập.
Chúng ta tiếp tục đạt được những tiến bộ vững chắc trên cả năm lĩnh vực ưu tiên đã nhất trí về Hợp tác Quốc phòng: an ninh biển, đối thoại cấp cao, tìm kiếm và cứu nạn, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm hoạ, và các hoạt động giữ gìn hoà bình. Việc tiến hành thường xuyên các chuyến thăm quân sự cấp cao giúp cả hai bên hiểu và trở nên thoải mái với nhau hơn. Sự hiểu biết lẫn nhau này đang biến lời nói thành hành động.
Năm ngoái, chúng ta đã tiến hành cuộc diễn tập tìm kiếm cứu nạn đầu tiên của hải quân hai nước và một cuộc huấn luyện tìm kiếm cứu nạn trong khu vực đô thị của các lực lượng hai nước.
Cuối tháng này, lực lượng vũ trang của chúng ta sẽ cùng nhau tiến hành các hoạt động cứu trợ nhân đạo và cứu trợ thảm hoạ trong khuôn khổ chương trình Thiên thần Thái Bình Dương năm nay. Vào tháng Tám, hải quân hai nước sẽ cộng tác trong chương trình Đối tác Thái Bình Dương. Chúng tôi đang làm việc để cung cấp dịch vụ y tế cho hàng nghìn người dân Việt Nam, xây dựng và nâng cấp các trạm y tế, trường học và trại trẻ mồ côi, và cứu trợ thảm hoạ. Các chương trình đối tác này là những ví dụ tuyệt vời về mức độ tiến xa mà chúng ta đã đạt được – và cho thấy tiềm năng mà chúng ta có thể hướng tới.
Việt Nam đang đóng góp cho các hoạt động giữ gìn hoà bình của Liên hợp quốc, và đang tìm cách mở rộng vai trò của mình để hỗ trợ hoà bình và an ninh trên toàn cầu. Chúng tôi ủng hộ mục tiêu này, và đang cung cấp các hoạt động đào tạo, trang thiết bị và những đóng góp cho trung tâm giữ gìn hoà bình của Việt Nam.
Tập trung vào việc hiện đại hoá năng lực phòng thủ, Việt Nam có thể sẽ tìm đến các đối tác truyền thống của mình. Điều này có thể hiểu được. Việt Nam cần có nhiều bạn bè – nhất là ở trong một khu vực phức tạp và năng động như thế này. Tuy nhiên, Hoa Kỳ có nhiều để đề xuất nhằm tăng cường an ninh của Việt Nam trong thời gian ngắn hạn, trung hạn và dài hạn.
Còn nhiều điều mà hai nước chúng ta có thể cùng nhau làm để duy trì hoà bình, thịnh vượng và độc lập cho Việt Nam và cho khu vực. Để làm được như vậy, cả hai bên sẽ cần phải có những quyết định táo bạo và hướng tới một tương lai mới, mặc dù chúng ta vẫn nhớ và thành tâm giải quyết lịch sử của mình. Tuy chúng ta chia sẻ một lịch sử phức tạp, tôi tin rằng chúng ta cũng chia sẻ một tương lai tươi sáng.
Một lĩnh vực nữa mà chúng ta đã đạt được tiến bộ và vẫn còn thấy những thách thức là trong việc thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền. Như chúng tôi đã nói, chúng tôi muốn thấy một nước Việt Nam vững mạnh, thịnh vượng, độc lập, tôn trọng pháp quyền và nhân quyền.
Cuộc đối thoại nhân quyền thường niên chúng ta đã đạt được nhiều kết quả. Quốc hội Việt Nam đã bỏ phiếu nhất trí phê chuẩn Công ước Chống tra tấn và Công ước về Quyền của người khuyết tật.
Chúng ta đã bắt đầu cùng nhau làm việc tại Liên hợp quốc – ngay cả tại Hội đồng Nhân quyền của Liên hợp quốc – mặc dù thống kê phiếu bầu của chúng ta phản ánh sự bất đồng sâu sắc về một số vấn đề quan trọng.
Việt Nam đã thả một số tù nhân lương tâm và cho phép không gian rộng lớn hơn cho tự do tôn giáo. Việt Nam cũng đã sửa đổi pháp luật để phi hình sự hoá hôn nhân đồng giới, và ủng hộ Liên hợp quốc hành động vì lợi ích của người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT) trên toàn thế giới.
Hoa Kỳ và các nước khác đã cởi mở và minh bạch với Việt Nam về những khác biệt của chúng ta trong vấn đề nhân quyền. Chúng ta tin rằng mối quan hệ của chúng ta chỉ có thể đạt tiềm năng tối đa khi có tiến bộ rõ rệt về nhân quyền.
Chúng tôi tin rằng việc cải cách Bộ luật Dân sự và Bộ luật Hình sự, mở rộng các quyền tự do cá nhân – bao gồm các quyền tự do trên internet, và khuyến khích một hệ thống tư pháp độc lập là rất quan trọng đối với thành công của Việt Nam.
Và chúng tôi sẽ làm việc với Việt Nam để nâng cao trách nhiệm giải trình trước công chúng, tính minh bạch công khai (bao gồm khả năng tiếp cận thông tin), đối thoại với xã hội, và cải thiện khả năng cung cấp các dịch vụ của chính quyền.
Tổng thống Obama và Chủ tịch Sang cũng đề cập đến việc hợp tác trong các lĩnh vực văn hoá, du lịch và thể thao. Đó là điều dễ hiểu.
Hàng chục triệu người Việt Nam dưới 35 tuổi coi Hoa Kỳ là đối tác gần gũi nhất của đất nước mình. Qua các trang Facebook của chúng tôi, các Trung tâm Hoa Kỳ, chương trình Sáng kiến Thủ lĩnh trẻ Đông Nam Á (YSEALI) của Tổng thống Obama (mà tôi hy vọng tất cả các bạn sẽ trở thành thành viên), chúng tôi kết nối với hàng chục nghìn bạn trẻ Việt Nam mỗi ngày.
Hoa Kỳ tôn trọng nhân dân, lịch sử, các giá trị truyền thống và văn hoá của Việt Nam. Chúng tôi đã thiết lập các quan hệ đối tác giữa Việt Nam và các tổ chức văn hoá như Trung tâm Kennedy và Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan.
Chúng tôi tài trợ cho nhiều chương trình giao lưu như chương trình Fulbright để xây dựng các mối liên kết giữa nhân dân hai nước. Chúng tôi đã tái khởi động một chương trình cho phép nhận con nuôi từ Việt Nam, bắt đầu với các trường hợp trẻ em từ 5 tuổi trở lên, nhóm trẻ em là anh chị em ruột, và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Và một cộng đồng Việt kiều ngày càng có nhiều ảnh hưởng sẽ đóng vai trò quan trọng hơn bao giờ hết trong việc tăng cường các kết nối giữa hai nước.
Vậy, khi chúng ta hướng về chương tiếp theo, câu hỏi là chúng ta sẽ đi đâu từ đây?
Một trong những người thầy của tôi là Đại sứ Pete Peterson, vị Đại sứ Hoa Kỳ đầu tiên tại Việt Nam sau khi bình thường hoá quan hệ. Hồi tháng Giêng, ông nói với tôi rằng “không có điều gì là không thể”. Quả thực, nếu chúng ta có học được điều gì trong thời gian 20 năm qua thì điều đó là không có điều gì là không thể.
Chúng ta hãy lấy đó làm phương châm của chúng ta cho thời gian 20 năm tới và xa hơn nữa. Liệu Việt Nam có thể hoàn tất đàm phán để biến Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương trở thành hiện thực?
Không có điều gì là không thể.
Liệu chúng tôi có thể làm việc với Việt Nam để phát triển một chương trình không gian nhằm tăng cường năng lực viễn thông, quan trắc những tác động của biến đổi khí hậu, nâng cao năng lực nắm bắt thông tin tình hình trên biển và giúp dự báo thiên tai?
Không có điều gì là không thể.
Liệu chúng ta có thể hoàn tất đàm phán cho một Khu Đại sứ quán mới trong năm kỷ niệm 20 năm bình thường hoá quan hệ này để chúng tôi có một toà Đại sứ quán phản ánh tầm quan trọng ngày càng tăng của mối quan hệ của chúng ta?
Không có điều gì là không thể.
Liệu chúng ta có thể thúc đẩy các mối quan hệ theo kênh đảng giữa hai nước để xây dựng năng lực và quản trị nhà nước hiệu quả?
Liệu chúng ta có thể thấy một nước Việt Nam đối xử bình đẳng với các công dân đồng tính của mình trước pháp luật?
Liệu Việt Nam có thể tăng gấp đôi nỗ lực của mình nhằm đạt được mức độ minh bạch công khai cao hơn và tôn trọng nguyên tắc pháp quyền, là những yếu tố cần thiết để tiến lên trong rất nhiều lĩnh vực?
Liệu chúng ta có thể cộng tác để chống lại bệnh lao và loại bỏ bệnh sốt rét tại Việt Nam?
Liệu Việt Nam và Hoa Kỳ có thể tiến hành các bước đi để cho phép tiến hành các chuyến bay thẳng giữa hai nước chúng ta?
Liệu Hoa Kỳ có thể trở thành nhà đầu tư số 1 tại Việt Nam như vị trí xếp hạng đầu tư Hoa Kỳ hiện nay tại các nước ASEAN nói chung?
Liệu Việt Nam có thể cải cách các quy định pháp luật về thị thực để tạo thuận lợi hơn cho hoạt động kinh doanh tại Việt Nam?
Liệu chúng ta có thể cùng nhau tìm hiểu khả năng tổn thương của Việt Nam về an ninh lương thực do biến đổi khí hậu và tác động của điều đó đối với khu vực và trên phạm vi rộng hơn?
Có, chúng ta có thể, bởi vì không có điều gì là không thể. Và không có điều nào trong những điều trên là không thể, bởi vì tất cả những điều đó đều là vì lợi ích của Việt Nam, và chúng tôi muốn là đối tác của các bạn.
Với truyền thống “Con Rồng Cháu Tiên”, Việt Nam đã tạo được cho mình một đôi cánh vững chắc để bay lên. Chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ sẵn sàng tiếp thêm sức mạnh cho Việt Nam bay cao và bay xa hơn nữa.
Một lần nữa, tôi rất cảm ơn trường Đại học Quốc gia Hà Nội và mọi người có mặt ở đây hôm nay. Bây giờ tôi rất vui lòng được nhận các câu hỏi từ các bạn.

T.O.

Nguồn: http://vietnamese.vietnam.usembassy.gov/ambspeech-060315.html